Metaaldetectie is een hobby die de afgelopen jaren steeds populairder is geworden in België. Veel mensen vinden het spannend om te zoeken naar oude munten, juwelen, artefacten en andere verborgen schatten. Toch zijn er enkele belangrijke regels en wetten waar elke metaaldetectorist zich aan moet houden. In dit artikel zullen we de belangrijkste regels bespreken die gelden voor het gebruik van een metaaldetector in België.

Algemene regels

In België is het in principe toegestaan om te zoeken met een metaaldetector, mits je toestemming hebt van de eigenaar, pachter of beheerder van het terrein. Ook op voorwaarde dat je de grond niet beschadigt en geen archeologische voorwerpen opgraaft. Als je bijvoorbeeld op het strand of in het park wilt zoeken, mag je dat doen, maar je moet wel toestemming hebben van de eigenaar van het terrein.

Hieronder vind je de basisregels voor het zoeken met een metaaldetector in België. Verder in het artikel gaan we op een aantal punten wat dieper in.

• Het is verplicht om altijd je identiteitskaart en erkenning als metaaldetectorist bij je te hebben wanneer je gaat zoeken met je metaaldetector.
• Toestemming om te zoeken moet je vooraf verkrijgen van de eigenaar of beheerder van de grond waarop je wilt zoeken. Dit geldt ook voor openbare domeinen.
• Alle vondsten die je doet behoren toe aan de eigenaar van de grond. Wil je de vondsten zelf houden, dan moet je hierover afspraken maken met de eigenaar.
• Ook minderjarigen mogen zoeken, maar wel onder begeleiding van een erkend detectorist.
  Op beschermde archeologische sites en terreinen waar archeologisch onderzoek wordt uitgevoerd, is zoeken ten strengste verboden, zelfs met toestemming van de eigenaar. Op het geoportaal van Onroerend Erfgoed kun je alle beschermde sites vinden.
• Het is niet toegestaan om dieper dan 30 cm te graven om een vondst boven te halen.
• Gegraven gaten dienen weer goed te worden opgevuld met aarde.
• Denk aan het milieu en neem alle rommel die je tegenkomt mee zodat het niet in de natuur blijft liggen.
• Heb je springtuigen of andere onontplofte munitie gevonden? Raak deze niet aan en breng direct de politie op de hoogte.
• Voor menselijke overblijfselen geldt hetzelfde. Raak deze niet aan en breng de politie op de hoogte.
• Meld al je vondsten direct na het zoeken via de online meldingstool van Onroerend Erfgoed.

Zoeken op openbaar terrein in België

Als het een openbaar terrein betreft, dan heb je toestemming nodig. Een openbaar terrein zijn namelijk altijd eigendom, of wordt beheerd door de lokale gemeente, overheid of ministerie van defensie. Echter is er wel een uitzondering op deze regel: het zoeken met een metaaldetector is niet toegestaan in beschermde natuurgebieden en historische monumenten, tenzij je een vergunning hebt van de overheid. Wanneer je voorwerpen vindt op openbaar domein, dan zijn deze eigendom van de staat. Het is daarom verplicht om deze vondsten altijd over te dragen aan de gemeente of politie, tenzij er op voorhand andere afspraken zijn gemaakt met de eigenaar van de grond.

Handige tools voor het zoeken van de eigenaar

Wanneer je wilt gaan zoeken met een metaaldetector in België en je bent op zoek naar de eigenaar van een terrein of grond, dan kun je gebruik maken van handige tools. Een goede manier om te starten met het zoeken naar de eigenaar of beheerder van een bepaald perceel, is via Geopunt.be of het geoportaal van Onroerend Erfgoed. Door in te zoomen op de kaart worden de contouren van de percelen zichtbaar en kun je het perceelnummer achterhalen. Deze kadastrale gegevens kunnen vervolgens worden opgevraagd bij het kadaster. Houd er echter rekening mee dat het kadaster om privacyredenen alleen de identiteit van een eigenaar mag vrijgeven na een schriftelijke aanvraag met motivatie. Als alternatief kan het sneller resultaat opleveren om rond te vragen in de buurt.

Links: Geopunt van Digitaal Vlaanderen.
Rechts: Geoportaal van Onroerend Erfgoed Vlaanderen

Zoeken op het strand in België

Op het strand ben je eveneens gebonden aan regels en voorschriften als je wilt zoeken met een metaaldetector. Het terrein van de dijk tot aan de laagwaterlijn valt onder het beheer van de Afdeling Kust in België, maar is in concessie gegeven aan de betrokken kustgemeente. Om toestemming te krijgen voor het gebruik van een metaaldetector, dien je dan ook contact op te nemen met de desbetreffende gemeente. Indien je op het strand op zoek wilt gaan naar archeologische voorwerpen, heb je zoals overal elders een erkenning als metaaldetectorist nodig. Aangezien het strand als openbaar domein wordt beschouwd, ben je verplicht om elke strandvondst over te dragen aan de lokale politie of het gemeentebestuur. Als het voorwerp een archeologische waarde heeft, dan dien je dit zeker ook te melden bij Onroerend Erfgoed.

Vergunning/erkenning voor het zoeken

Als je wilt zoeken op plaatsen waar een vergunning/erkenning voor nodig is, bijvoorbeeld op archeologische terreinen die worden beschermd, dien je deze aan te vragen bij de overheid. Deze erkenningen zijn bedoeld om de locaties te beschermen tegen ongecontroleerde opgravingen en om ervoor te zorgen dat belangrijke archeologische voorwerpen en overblijfselen niet verloren gaan. 

Het is belangrijk om op te merken dat het zonder vergunning opgraven van archeologische voorwerpen illegaal is en kan resulteren in strafrechtelijke vervolging. Deze erkenning is aan te vragen bij het agentschap Onroerend Erfgoed in België middels een formulier. Om deze erkenning aan te vragen bij het agentschap Onroerend Erfgoed, dient u het juiste aanvraagformulier in te vullen en te voorzien van een uittreksel uit het strafregister. Voor Nederlandse aanvragers is het tevens vereist om een 'verklaring omtrent het gedrag' toe te voegen. Vraag een 'Erkenning als metaaldetectorist' aan.

Archeologische vondsten

Op dit moment zijn er 46 beschermde archeologische sites in Vlaanderen, België. Het onroerenderfgoeddecreet verbiedt strikt het gebruik van metaaldetectors op deze sites om het waardevolle archeologische bodemarchief te beschermen. Zelfs als de eigenaar toestemming geeft, overtreedt hij de wet. De locatie van deze beschermde sites is te vinden op het geoportaal van Onroerend Erfgoed van Vlaanderen.

Wanneer je tijdens het zoeken met je metaaldetector een archeologisch voorwerp vindt, ben je verplicht om dit te melden aan de overheid. Archeologische vondsten zijn eigendom van de staat en mogen niet zonder toestemming worden meegenomen. Als je een vondst doet, moet je dit zo snel mogelijk melden bij de bevoegde instanties, zoals de lokale politie of het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed. Deze organisaties kunnen vervolgens beslissen wat er met de vondst moet gebeuren.

Magneetvissen in België

Voordat je wilt gaan magneetvissen moet je, net zoals het zoeken met een metaaldetector toestemming vragen aan de eigenaar of beheerder van het water. Dit kun je ook weer terugvinden met behulp van Geopunt.be. Toegangswegen naar de zeehavens van Antwerpen, Gent, Oostende en Zeebrugge vallen onder het technisch beheer van de Afdeling Maritieme Toegang, terwijl het nautisch beheer bij de Afdeling Scheepvaartbegeleiding ligt. De zeehavens zelf vallen onder de verantwoordelijkheid van de plaatselijke havenkapiteins of de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit voor de haven van Antwerpen. Kustjachthavens vallen onder de bevoegdheid van de Afdeling Kust. Een handig overzicht van al deze informatie vind je op de website van de Vlaamse Overheid. Lees per instantie wat de regels zijn voor het magneetvissen in Belgische wateren.

Vondsten melden

In België wordt er onderscheid gemaakt tussen een toevalsvondst en een metaaldetectorvondst. Deze vondsten dienen beide gemeld te worden en hebben allebei een procedure.

De eerste soort is een toevalsvondst, volgens het erfgoeddecreet is dit een archeologische vondst die per ongeluk is gevonden, bijvoorbeeld tijdens bouwwerken of tijdens een wandeling. Deze vondst moet binnen 3 dagen als toevalsvondst gemeld worden bij Onroerend Erfgoed in België waar je de volledige procedure kan vinden:

De tweede soort is een metaaldetectorvondst, deze moet als metaaldetectorvondst gemeld worden bij Onroerend Erfgoed in België. In onderstaande video wordt stap voor stap uitgelegd hoe je online een metaaldetectievondst kunt melden.

Handleiding digitaal meldingsformulier voor metaaldetectievondsten

Waar mag je niet zoeken in België?

Er zijn een aantal plekken en locaties waar het zoeken met een metaaldetector en/of vismagneet verboden is over de jaren heen. Hieronder vind je een lijst waar het zoeken verboden is:

• Op archeologische terreinen is het ten strengste verboden om te zoeken met een metaaldetector
• In beschermde landschappen en (bij) monumenten is het verboden om te zoeken.
• Op en rondom militaire terreinen is het verboden om te zoeken met een metaaldetector.
  In heel de provincie West-Vlaanderen is het binnen hun provinciedomeinen verboden om te zoeken met een metaaldetector en vismagneet.
• Het is verboden om te zoeken met een metaaldetector en vismagneet uit te voeren op terreinen van de Vlaamse Landmaatschappij, tenzij het deel uitmaakt van een grondig gemotiveerd (wetenschappelijk) onderzoek.
• Ook is het ten strengste verboden in de natuurgebieden van Natuurpunt te zoeken met een metaaldetector, om schade aan zowel de natuur als het bodemarchief te voorkomen.
• Magneetvissen is onbevaarbare waterlopen van categorie 1 is verboden door de Vlaamse Milieumaatschappij. Dit verbod is ingesteld vanwege veiligheidsoverwegingen en om te voorkomen dat de ecologische doelstellingen van deze waterlopen worden geschaad.
• In alle wateren waar De Vlaamse Waterweg nv. beheerder is, is metaaldetectie en magneetvissen niet toegestaan
• Metaaldetectie is niet toegestaan in de bossen en natuurgebieden die in het beheer zijn van het Belgische Natuur en Bos. Dit besluit is genomen om schade aan de vegetatie en het bodemarchief te voorkomen.

Ga voorbereid op pad in België

Voordat je wilt gaan zoeken met een metaaldetector in België dien je eerst alle regels en wetten goed door te nemen. Je wilt uiteraard niet voor verrassingen komen te staan. Zorg er dus altijd voor dat je toestemming heb voor het terrein waar je wilt gaan zoeken en dat je je keurig aan de regels houdt. Heb je andere vragen over het zoeken met een metaaldetector in België, neem dan gerust contact met ons op en wij zorgen ervoor dat je voorbereid op pad gaat.

Let op: Detect Metaaldetectors is niet verantwoordelijks voor eventuele wetswijzigingen in de nabije toekomst. De zoeker is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor het inlezen en naleven van de wetten en regels.